Iz Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) upozorili su da je u biračkom spisku za predsjedničke izbore izvršen ogroman broj promjena podataka o biračima koje ne mogu biti adekvatno provjerene zbog novih zakonskih rješenja kojima je ograničena mogućnost kontrole izbornog procesa.
Kako su saopštili iz te nevladine organizacije, od prošlih predsjedničkih izbora do danas, Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) izvršilo je 211.552 izmjene u biračkom spisku, u koji je sada upisano ukupno 533.113 birača.
– Preko 100 hiljada izmjena se odnosi na promjene biračkih mjesta građana koji nisu mijenjali adresu stanovanja, niti prebivalište. To znači da će ogroman broj građana glasati na drugim biračkim mjestima iako nisu mijenjali mjesto stanovanja. Zbog toga na dan izbora može doći do brojnih problema jer birači neće znati gdje mogu da glasaju. Ovo može biti posebno problematično jer birački odbori imaju samo podatke o biračima sa svog biračkog mjesta, te ne mogu uputiti građane gdje tačno da glasaju, već im te podatke mogu dati samo opštinske izborne komisije – saopštili su iz Mreže za afirmaciju nevladinog sektora.
Istakli su da to može stvoriti velike probleme onim biračima koji glasaju u ruralnim područjima, odnosno djelovima grada koji su daleko od prostorija opštinskih izbornih komisija.
– Posebno je sumnjiv broj birača koji su prvi put upisani u birački spisak na osnovu sticanja punoljetstva. Naime, od prošlih predsjedničkih izbora do parlamentarnih izbora, odnosno za tri i po godine, po tom osnovu je upisano 14,5 hiljada birača. Međutim, u dvostruko kraćem vremenskom intervalu, od parlamentarnih izbora do danas, odnosno za godinu i po, upisano je čak 12,4 hiljade birača. Takvi podaci navode na zaključak da je u periodu od 1998.godine do 2000.godine došlo do dvostrukog porasta nataliteta u odnosu na prethodni period, za šta nema nikakvog razumnog objašnjenja, niti utemeljenja u zvaničnim statističkim podacima – upozorili su iz MANS-a.
Kako su dodali, zbog izmjena Zakona o biračkom spisku koje su usvojene krajem prošle godine, MANS nema mogućnost da provjeri i uporedi podatke na način na koji su to radili u prethodnom periodu, kada su otkrivali na desetine hiljada zloupotreba.
– Umjesto automatizovane provjere većeg broja podataka koju smo mogli vršiti za prethodne izbore, kada nam je bio dostupan kompletan birački spisak, sada možemo provjeravati isključivo jedan po jedan slučaj. To je teorijski neizvodljivo za tako veliki broj promjena, posebno iz razloga što pristup biračkom spisku imamo samo u ograničenom vremenskom periodu, od dana raspisivanja izbora do dana njihovog održavanja – istakli su iz MANS-a.
Takođe, kako su dodali, novim zakonskim rješenjem je ograničena mogućnost analize podataka po onim parametrima po kojima su to ranije radili, kada su pronalazili brojne fantome, uključujući i preminule, duplo upisane birače, neosnovano izbrisane i tako dalje.
– Sada podatke možemo da provjeravamo isključivo onako kako je to odredio MUP, odnosno možemo kontrolisati rad tog ministarstva samo na način koji nam ono to dozvoljava. Time se obesmišljava kontrola biračkog spiska, kao i rada samog ministarstva. Zbog svega toga, predsjedničke izbore dočekujemo sa biračkim spiskom koji ne može provjeriti nijedna nezavisna institucija, što predstavlja veliki korak unazad u odnosu na prethodni period i doprinosi daljem padu povjerenja u izborni proces – ocijenjeno je u saopštenju Mreže za afirmaciju nevladinog sektora.M.V.

Rade sve što mogu

Ministarstvo unutrašnjih poslova preduzelo je sve aktivnosti u cilju tačnog i pravovremenog informisanja građana o promjenama u biračkom spisku, saopšteno je iz tog resora.
U reagovanju MUP-a na ocjene MANS-a navodi se da o svakoj promjeni u biračkom spisku koja se odnosi na izmjenu, dopunu ili ispravku nekog podatka o biraču, ili o promjeni biračkog mjesta na kojem glasa, pisanim putem obavještavaju birača.
– Takođe, MUP je za predstojeće predsjedničke izbore posredstvom Pošte Crne Gore uputio pozive građanima u kojima je navedeno biračko mjesto, adresa biračkog mjesta, kao i broj pod kojim je birač upisan u birački spisak – navodi se u reagovanju.
Kako su dodali, u cilju informisanja birača, MUP je uspostavio i sajt biraci.me, kao i kol centar sa jedinstvenim brojem 19820, koji je besplatan i dostupan za sve korisnike mobilne i fiksne telefonije u Crnoj Gori.
– Posredstvom tih servisa građani mogu provjeriti da li su upisani u birački spisak i na kojem biračkom mjestu glasaju – pojasnili su iz MUP-a.
Kako su naveli, uvid u činjenicu upisa u birački spisak građani mogu izvršiti i lično, uz važeću ličnu kartu ili pasoš, svakog radnog dana u prostorijama područnih jedinica i filijala za građanska stanja i lične isprave.
– Shodno navedenom, MUP je preduzeo sve aktivnosti u dijelu svoje nadležnosti, u skladu sa zakonskim propisima, u cilju tačnog i pravovremenog informisanja građana o promjenama u biračkom spisku – piše u saopštenju.